पावसाळ्यात जनावरांची काळजी: घटसर्प, फऱ्या, पायलागपासून संरक्षण कसे कराल?
पावसाळ्यात जनावरांची काळजी: घटसर्प, फऱ्या, पायलागपासून संरक्षण कसे कराल?
पावसाळा म्हटला की एकीकडे हिरवळ, गारवा आणि निसर्गसौंदर्य तर दुसरीकडे आजारांचा हंगाम सुरु होतो. या काळात वातावरणात जिवाणू आणि विषाणूंची वाढ झपाट्याने होत असल्याने केवळ माणसेच नाही, तर जनावरांचीही तब्येत बिघडू शकते. पशुवैद्यकीय तज्ज्ञ सांगतात की, पावसाळ्यात जनावरांची विशेष काळजी घेणे अत्यावश्यक आहे, अन्यथा शेतकऱ्यांना आर्थिक नुकसान सहन करावे लागू शकते.
🌧️ पावसाळ्यात बळावणारे प्रमुख आजार
1. घटसर्प, फऱ्या, पायलाग
या आजारांचे जनावरांमध्ये प्रमाण वाढते. विशेषतः फऱ्यांमुळे ताप (फरेनहाइट) येतो, आणि वेळेवर उपचार न झाल्यास काही जनावरे मृत्युमुखी पडतात.
2. पोट फुगणे
हिरवा आणि कोवळा चारा खाल्ल्यामुळे पावसाळ्यात जनावरांचे पोट फुगते. ही समस्या टाळण्यासाठी:
• दररोज २–३ किलो सुका चारा द्यावा.
• हिख्या चाऱ्याचा वापर मर्यादित प्रमाणात करावा.
• यामुळे पचनक्रिया सुरळीत राहते आणि पोटफुगी टाळता येते.
3. बुळकांडी (Paramyxovirus आजार)
• एक विषाणूजन्य संसर्ग.
• विशेषतः पावसाळ्यात अधिक आढळतो.
• प्रतिबंधासाठी:
– लसीकरण आवश्यक.
– गोठ्यांची स्वच्छता राखावी.
– आजारी जनावरे इतरांपासून वेगळे ठेवावेत.
4. गढूळ पाण्यातून होणारे आजार
• पावसाळ्यात विहिरी, नाले, टाक्या गढूळ होतात.
• अशा पाण्यात रोगजंतू वाढतात आणि ते जनावरांना आजारी करतात.
• उपाय:
– पाण्याच्या टाक्यांना चुना लावावा.
– पाण्यात १% पोटॅशियम परमॅग्नेट मिसळावे.
✅ जनावरांच्या आरोग्यासाठी काही महत्त्वाचे उपाय
• जनावरांना कोरड्या जागी ठेवावे, विशेषतः पाय दुखू नयेत याची खबरदारी घ्यावी.
• गोठा स्वच्छ आणि हवेशीर ठेवावा.
• दर महिन्याला विझीटिंग पशुवैद्यकांकडून तपासणी करून घ्यावी.
• जनावरांना स्वच्छ आणि पोषणमूल्ययुक्त आहार द्यावा.
• गरजेनुसार औषधोपचार व लसीकरण वेळेवर करावे.
पावसाळ्यात जर योग्य ती काळजी घेतली नाही, तर जनावरांमध्ये संसर्गजन्य आजार होण्याचा धोका वाढतो. त्यामुळे पशुपालकांनी सजग राहणे गरजेचे आहे. आपल्या जनावरांचे आरोग्य म्हणजेच आपल्या कुटुंबाचे आणि शेतीचे भविष्य!
हे पण वाचा : मका पिकावर मर रोग टाळण्यासाठी यंदा काय उपाय कराल?
