soil-testing: शेतातील माती का आणि कशी तपासावी? जाणून घ्या तज्ञांचे मार्गदर्शन!

शेतातील माती का आणि कशी तपासावी? जाणून घ्या तज्ञांचे मार्गदर्शन!

माती परीक्षण: आधुनिक आणि शाश्वत शेतीची पहिली पायरी
माती परीक्षण हे आधुनिक व शाश्वत शेतीचे मूलभूत पाऊल आहे. जमिनीच्या गुणधर्मांची योग्य माहिती मिळाल्यास योग्य पिकांची निवड करता येते आणि उत्पादनात निश्चितच वाढ होते. त्यामुळे प्रत्येक शेतकऱ्याने दर २-३ वर्षांनी माती परीक्षण करून घ्यावे आणि त्या आधारे पिकांचे योग्य नियोजन करावे.

जमिनीची सुपीकता का कमी होते?
आजकाल रासायनिक खतांचा व कीटकनाशकांचा अतिव वापर, पाण्याचा अपव्यय आणि सतत एकाच पिकाचे उत्पादन घेण्याच्या सवयींमुळे जमिनीची नैसर्गिक सुपीकता कमी होत आहे.
या कारणांमुळे:

• शेतजमीन नापीक होत चालली आहे.

• उत्पादनात घट येते.

• पर्यावरणावर दुष्परिणाम होतो.

जमिनीची उत्पादकता टिकवण्यासाठी सेंद्रिय खतांचा वापर वाढविणे आणि रासायनिक खतांचा मर्यादित वापर करणे आवश्यक आहे.

माती परीक्षणाचे फायदे
• जमिनीतील पोषणद्रव्यांची (नायट्रोजन, फॉस्फरस, पोटॅशियम इ.) अचूक माहिती मिळते.

• मातीचा pH, सेंद्रिय घटकांचे प्रमाण, आणि सूक्ष्म घटकांचे प्रमाण समजते.

• कोणती खते, किती प्रमाणात आणि केव्हा वापरावीत, याचे योग्य नियोजन करता येते.

• जमिनीची सुपीकता दीर्घकाळ टिकते.

• पाण्याचे व जमिनीचे प्रदूषण कमी होते.

• जैविक खतांचा योग्य वापर साधता येतो.

• पर्यावरणपूरक शेती शक्य होते.

• सिंचन व्यवस्थापन सुधारते.

• उत्पादनात सातत्य येते.

माती परीक्षणाची योग्य पद्धत
माती परीक्षण करताना खालील स्टेप्स फॉलो कराव्यात:

1. शेताचे वेगवेगळ्या विभागांमध्ये विभाजन करा.

2. प्रत्येक विभागातून ५ ते १० ठिकाणी ६-८ इंच खोलीवरून मातीचे नमुने घ्या.

3. सर्व नमुने एकत्र करून एका स्वच्छ प्लास्टिकच्या पिशवीत मिक्स करा.

4. तयार झालेला नमुना अधिकृत प्रयोगशाळेत तपासणीसाठी पाठवा.

मृदा परीक्षणातून पर्यावरणाचे संरक्षण
माती परीक्षण केल्याने फक्त उत्पादनात वाढ होत नाही, तर जमिनीची दीर्घकालीन सुपीकताही टिकवता येते.
हे जमिनीच्या आरोग्याचे संरक्षण करीत, पर्यावरणीय समतोल राखण्यास मदत करते. योग्य माहितीच्या आधारावर शेतकरी आपल्या पिकांबाबत जास्त शास्त्रीय व शाश्वत निर्णय घेऊ शकतात.

माती परीक्षण ही केवळ प्रक्रिया नाही, तर आपल्या जमिनीचे आरोग्य राखण्याचा आणि उत्पादनक्षमता वाढवण्याचा एक प्रभावी मार्ग आहे.
शेतीसाठी लाखो रुपयांची गुंतवणूक करणारे शेतकरी बंधूंनो, जमिनीच्या आरोग्याकडे दुर्लक्ष न करता नियमित माती परीक्षण करा आणि तुमच्या शेतीला दीर्घकालीन संपन्नता मिळवा!

हे पण वाचा : जिल्ह्यातील भूमिहीन आदिवासींना हक्काची जमीन; ६ हजार दाव्यांना मंजुरी