डाळिंब बागेचे सध्याच्या हवामानानुसार योग्य व्यवस्थापन: एक सविस्तर मार्गदर्शक

डाळिंब बागेचे सध्याच्या हवामानानुसार योग्य व्यवस्थापन: एक सविस्तर मार्गदर्शक

डाळिंब हे व्यापारी दृष्टिकोनातून अतिशय फायदेशीर फळपिक आहे. मात्र उत्तम उत्पादनासाठी त्याची योग्य वेळी आणि योग्य पद्धतीने काळजी घेणे आवश्यक असते. सध्या, बऱ्याच बागा मृग बहार अथवा अर्ली मृग बहार (जून-जुलै फूलधारणा) अवस्थेत आहेत. या टप्प्यावर बागेस विश्रांती किंवा ताण अवस्था लागलेली असते. अशा वेळी खालीलप्रमाणे व्यवस्थापन केल्यास झाडे निरोगी राहतील व पुढील उत्पादन उत्कृष्ट मिळेल.

१. कोवळ्या फुटींचे व्यवस्थापन
जर झाडावर कोवळी फूट अधिक प्रमाणात असेल, तर कोवळे शेंडे खुडावेत. यामुळे झाडाची वाढ नियंत्रित राहते आणि ऊर्जा फळधारणेकडे वळवता येते.

२. झाडांना आधार द्या
फळधारक फांद्या किंवा झाडांना आवश्यक त्या ठिकाणी बांधून आधार द्यावा, जेणेकरून फांद्या तुटण्याची शक्यता कमी होते.

३. पाणी व्यवस्थापन
बहार धरण्यापूर्वी १-२ महिने (म्हणजेच मार्च-एप्रिल दरम्यान), जमिनीच्या प्रकारानुसार पाणी पूर्णपणे बंद ठेवावे. यामुळे झाडांना ताण येतो, जो पुढील बहारासाठी उपयुक्त ठरतो.

मुख्य छाटणी जानेवारी-फेब्रुवारी महिन्यात झाल्यानंतर खत दिले असल्यास त्याच्या परिणामासाठी थोडेसे हलके पाणी द्यावे.

४. खत व्यवस्थापन
छाटणीनंतर खतांची मात्रा दिलेली असल्यास ती झाडांनी आत्मसात करण्यासाठी हलके सिंचन आवश्यक आहे. खतांचे योग्य प्रमाण व वेळ हे फळधारणेसाठी निर्णायक ठरते.

५. कीड व रोग नियंत्रण
प्रत्येक १५ दिवसांनी बोर्डो मिश्रणाची (१%) फवारणी करावी. यामुळे बुरशीजन्य रोगांचा प्रतिबंध होतो.

६. झाडाच्या खोडांचे संरक्षण
फळ तोडणीनंतर झाडाच्या खोडांना जमिनीपासून दीड ते दोन फूट अंतरापर्यंत खालील मिश्रणाने पेस्ट करून लावावे:

पेस्टसाठी प्रमाण:

• गेरू / लाल माती – ४ किलो

• क्लोरपायरीफॉस (२० ईसी) – २० मिली

• कॉपर ऑक्सीक्लोराइड (५० डब्ल्यूपी) – २५ ग्रॅम

• पाणी – १० लिटर

हे मिश्रण चांगले एकजीव करून झाडांच्या खोडावर लावल्यास कीटक व बुरशींपासून झाडाचे रक्षण होते.

सध्याच्या हवामानात डाळिंब बागेची निगा राखताना झाडांचा ताण टप्पा ओळखून त्यानुसार खत, पाणी, आणि कीड नियंत्रणाचे व्यवस्थापन करणे अत्यावश्यक आहे. वरील उपाय योजनांचे पालन केल्यास पुढील बहार यशस्वी आणि उत्पादन भरघोस मिळण्याची शक्यता वाढते.

हे पण वाचा : खरड छाटणी करताना टाळा ही मोठी चूक – जाणून घ्या योग्य पद्धत!